DAMLA SULAMA PLAN'lama

Burak Kut Kurtulmuş tarafından 02 Mart, 2017

* Arazinin Durumu:

Damla sulama sistemi planlanmadan önce arazinin boyutları, eğimi, toprak yapısı gibi hususlar bilinmelidir. Arazi boyutları uygun ana boru ve damlatıcıların yerleştirilmesinde çok önemli bir kriterdir. Arazi eğilimine gelince, damla sulama sistemleri her ne kadar kapalı bir sistem olup basınçla çalışsalar da belirli eğimin üzerindeki arazilerde bazı önlemler alınmadan uygulanamazlar. Örneğin; eğim %10’un üzerinde ise arazinin üst kotu ile alt kotu arasında 1 atm’lik bir basınç farkı oluşur.%20 ise bu 2 atm.’e çıkar ve eğer arazi tek ana boru ile sulanıyorsa üst kısımda basınç 1 atm iken alt kısımda 3 atm olacağından buralardaki damlatıcılarda su damlama yerine basınçla fışkıracak ve damlama sistemi özelliğini kaybedecektir. Damlama sistemlerindeki basıncın 0,5–1,5 atm arasında olması gerektiği düşünüldüğünde tek ana boru ile %10’dan fazla eğimli arazilerde sistem PC basınç ayarlı Lateral damla sulama boruları ile kurulmalıdır. Yüksek basınç altında çalışan özel damlatma boruları (PC / Basınç ve debi ayarlı) ile ya da basınç azaltıcı vanalar kullanmak sureti ile sistem sağlıklı çalışır. Öte yandan eğimli arazilerde damlatma boruları kesinlikle eğime dik olarak yani eş yükselti eğrilerine paralel olarak yerleştirilmelidir. Böylece ilk damlatma başlığı ile son damlatma başlığı arasında basınçtan kaynaklanan debi farkı önlenmiş olur.

Sistemin yapılacağı arazinin toprak yapısının bilinmesi de çok önemlidir. Çünkü birim zamanda sabit debili bir damlatıcıdan alınan suyun bitki kök bölgesine ulaşma süresi tamamen toprak yapısına bağlıdır. Bu minimum sulama zamanın bilinmesi açısından önemli bir ölçüttür.

* Dikilecek Bitki Türü:

Damlama sulama sistemlerin planlanmasında dikilecek bitki türünün, bitki boyu ve taç iz düşüm alanın bilinmesi gerekir. Tamamen bu bilgiler ışığında kullanılacak boru miktarı, seçilecek damlatıcı aralığı, seçilecek damlatma hat uzunlukları belirlenebilir.

* Dikim Aralık ve Mesafesi:

Dikilecek bitkinin dikim aralık ve mesafesinin bilinmesi kullanılacak boru kalınlığı, damlatıcı aralığı ve hat uzunluğunun belirlenmesi ve toplam kullanılacak boru miktarının hesaplanmasında gereklidir.

* Su Kaynağının Durumu ve Uzaklığı:

Damla sulama sistemi kurulmadan önce kullanılacak suyun kuyu suyumu, açık kanal suyumu, yoksa durgun havuz veya gölet suyumu olduğu bilinmeli ve su kaynağının yeterli debide olduğundan emin olunmalıdır. Su kaynağının araziye göre konumu önemlidir. Eğer su kaynağı araziden daha aşağıda ise kullanılacak motor gücü daha fazla, yukarıda ise daha az olacaktır. Öte yandan su kaynağının araziye uzaklığı da kullanılacak ana taşıyıcı boru uzunluğunun hesaplanması açısından önemlidir.

* Su Kalitesi:

Damla sulamada kullanılacak su fazla tuzlu olmamalıdır. Tuzlu sular damla sulama sisteminde kullanılıyorlarsa bitki yakınlarında tuz birikimine neden olur ve arazide tuzlulaşma tehlikesi ortaya çıkar. Öte yandan fazla yosunlu, siltli sular çok iyi filtre edilmedikçe damla sulama sisteminde kullanılmamalıdır. Sulama amaçlı kullanılan sulamalarda az veya çok kireç bulunur ve zamanla damlatma deliklerini tıkayabilir. Bu nedenle sulama yapılırken suyun kireç içeriği oranında asit katılarak tıkanma önlenmelidir.

* Kullanılacak Malzemelerin Teknik Özellikleri:

Günümüzde en fazla nokta kaynaklı damlatıcılar kullanılarak damlatma boruları yapılmaktadır. Üretilen damlatıcıların sabit basınçta saatteki damlatma kapasiteleri bellidir ve satıcıdan öğrenilmelidir. Piyasada genellikle 2-4 litre/saatlik damlama kapasitesine sahip damlatma boruları bulunmaktadır. Hat uzunlukları ve damlatıcı sayıları belirlenirken boru çapı ve damlatıcıların damlatma kapasiteleri dikkate alınmalıdır. Ayrıca kullanılacak ana boru toprak yüzeyinde kalacaksa mutlaka UV ışınlarının zararlı etkilerinden etkilenmeyecek malzemelerden yapılmış olmalıdır.
Bunun yanında kullanılacak filtrelerinin filtrasyon kapasitesi ve ana boruları taşıyabileceği maksimum debide bilinmelidir.

* Ekonomik Şartlar:

Damla sulama sistemi ülkemiz gelir düzeyi dikkate alındığında dekara ilk kurulum maliyeti yüksek zamanla kendini amorti eden bir sistemdir. Sistem kurulmadan önce maliyeti net olarak belirlenmeli ve daha sonra proje uygulanmaya konulmalıdır.